İŞ HAYATINDA İYİDEN YANA OLMAK

 

İş hayatında alınması gereken kararlar kimi zaman sadece şirketimizi, müşterilerimizi yada bizi ilgilendirmez. Sorumluluk alanımız kimi zaman öylesine genişler ki "işimizle ilgili vereceğimiz karar sonunda hiç tanımadığımız ve bizleri tanımayan insanlar belki hayatta kalır yada ölürler".

Bu cümle ne kadar iddialı da olsa aslında 2000’li yıllarda yaşanmış bir gerçek hikayenin kısa özeti. Birleşik Krallık Dışişleri ve Savunma Bakanlığı için çalışan bir çevirmen 2003 Körfez Savaşının meşhur Kitle İmha Silahı yalanının bir devlet politikası olarak piyasaya sürülmesi ve Birleşmiş Milletler’in buna alet edilmesine dair bir komployu işi gereği öğrenir.

ABD-İngiltere koalisyonu BM Güvenlik Konseyi’nin geçici üyeleri üzerinde baskı kurarak bir konsey kararı çıkarmayı planlarlar.

Katherine Gün (Türkçe Karakter hata değil) bu belgeyi İngiltere’nin saygın gazetesi Observer’a ulaştırır ve komplo açığa dökülür. Savaş yine de başlatılır ama konsey kararı ile değil.

Katherine için bir dava açar hükümet ama savaşın yalan bir komplo üzerine kurulduğu teziyle savunmasını kuran Gün’ün avukatlarına karşı hükümetin söyleyecek sözü yoktur. Gün hakkındaki suçlamalarından vazgeçerler.

Tarih Katherine’i önemli bir yalanı ifşa eden cesur bir kadın olarak kayda geçer.

2019 yapımı Official Secrets filminden bahsediyorum. Bir Türk göçmenle evli olan ve ülkemizde de ikamet eden Katherine Gün’ün hikayesini aslında profesyonel hayatın sürdürülebilirlik gerçeğinin bir yansıması olarak da alabilirsiniz.

Ekonominin 3 ana alanında yani Sanayi/Hizmetler ve Tarımda rol alan hemen herkes aslında sadece işi ile ilgili karar aldığını sanıyor ama bu kararlar bir şekilde çok daha geniş bir halkayı etkiliyor.

Sürdürülebilirlik sadece işimizi yaparken kullandığımız kaynakları doğaya en az zararla tüketmekten ibaret olabilir mi?

Enerji tasarrufu, atık yönetimi, zaman yönetimi, karbon izini azaltmak sürdürülebilirlik denince ilk akla gelen kavramlar. Kamusal otoritenin de teşvik ettiği ve zorladığı bu tür alanlara dair önlemler elbette yüzeysel anlamda sürdürülebilirlik için akla gelen örneklerdir.

Ancak Katherine’in gördüğü tehlikeye karşı aldığı risk bizlere sürdürülebilirliğin bu kaynak yönetiminden ibaret olmadığını gösteriyor.

Güvenlik gibi uç ve hassas bir konuda dahi dünyayı yanlış yönlendirecek bir yalanı teşhirden kaçınmayan tavrın iş hayatında karşılığı tam olarak nedir?

İş hayatının temel odağı kar maksimizasyonu olabilir ama bunun etikle çelişmemesi  gerekir. Peki Etik nedir? Kurumun etiği ile çalışanın etiği arasında bir fark olursa karar nasıl verilecektir?

Katherina yapmak istediği eylemi yöneticilerinden izin alarak yapabilir miydi? Üstelik en doğru kararı bilme yetkinliğine sahip olmak kolay kazanılabilecek bir meziyet mi?

Eksik bilinenler yada tam anlaşılmamış kavramlar üzerinden alınacak tavrın felakete yol açabileceği aşikardır.

Şükür ki dünyada her zaman Irak savaşı gibi hadiseler olmuyor ve hepimiz dünyayı sarsacak tarzda büyük komplolara şahit değiliz . Ancak bu, iş hayatında etik değerin önemini azaltmaz.

ABD mortgage krizinde kollektif yanıltmanın içinde olan bitenin tuhaflığını teşhir eden birileri çıkmamıştı. İşler sarpa sarana kadar herkesin keyfi yerindeydi. Kimse Katherine’in duyduğu endişeleri duymadı.

Oysa oluşan krizin sonuçları milyonlarca insanın hayatını etkilemişti.

İşini en iyi şekilde yapmanın işin etik neticelerine dair de kafa yormak olduğunu herkese gösteren Katherine örneğinden yola çıktığımızda modern zamanlarda insan ne kadar yetkinleşirse en büyük yetkinliği iyi ve kötüyü ayırma yeteneği olduğu anlaşılıyor.

Toplumun tüm bireyleri olmasa da tek bir bireyin bile bu cesareti gösterecek olgunlukta olması aslında o toplumun başarısının da bir göstergesi.

Official Secrets’i işini sadece kurum kurallarına değil, etik değerlere de uyarak yaptığını hisseden herkes iç rahatlığı ile seyredecektir. Diğerleri içinse belki kendini bir miktar sorgulamak en iyi fayda olacaktır.

---